Co wpływa na odrzucanie przez jaszczurki ogona, w trakcie ataku drapieżnika? Aby wyjaśnić tę zagadkę naukowcy obserwowali populacje różnych jaszczurek w Grecji i na niektórych wyspach Morza Egejskiego

Mechanizm autotomii czyli odrzucania części ciała w wyniku ataku drapieżnika jest znany nauce od dawna. Spośród kręgowców tym mechanizmem  obronnym posługuje się wiele gatunków jaszczurek. Zaatakowana jaszczurka potrafi odrzucić ogon, który jeszcze przez jakiś czas wykonuje gwałtowne ruchy. W efekcie tego drapieżnik najczęściej zwraca uwagę na ogon, natomiast jaszczurka ma czas by uciec. Po pewnym czasie utracona część ciała odrasta, chociaż przeważnie jest mniejsza niż oryginał. Jednak łatwość z jaką jaszczurki odrzucają ogon różni się nie tylko w zależności od gatunku ale i populacji.

Jak wiadomo umiejętność autotomii jest korzystna o ile w otoczeniu jaszczurki żyje wiele zwierząt dla których jest ona potencjalnym łupem. Dzięki odrzuceniu ogona jaszczurka ma większe szanse przetrwać do czasu gdy przekaże swoje geny. Jednak utrata ogon oznacza też duże i długotrwałe koszty energetyczne na jego odbudowę, niższy status społeczny, wolniejsze tempo wzrostu oraz zaburzenia w mobilności. Zatem utrata ogona jest opłacalna tylko wtedy gdy presja ze strony drapieżników jest naprawdę silna.
Aby wyjaśnić tę zagadkę naukowcy obserwowali populacje różnych jaszczurek w Grecji i na niektórych wyspach Morza Egejskiego – dzieląc ekosystemy w zależności od występujących tu gatunków jaszczurek oraz drapieżników polujących na te gady. Jak wyjaśnia ekolog i współautor badań – Johannes Foufopoulos – okazało się, że sama obecność  drapieżników nie wystarczy by autotomię opłacało się ewolucyjnie utrzymywać. Dzieje się tak, bo presja wywierana przez różne drapieżniki jest różna. Niektóre polują tak, że i tak najczęściej łapią cała jaszczurkę , a zatem utraty ogona nic nie da.
Kluczem do rozwiązania zagadki okazała się trucizna. Z badan wynikło, że największy wpływ na autotomię u jaszczurek wywiera presja ze strony żmij które na nie polują. Żmije w odróżnieniu od innych jaszczurko-żernych zwierząt nie łapią jaszczurki, lecz ją kąsają a potem odnajdują martwą w wyniku działania jadu. Jednak o ile draśnięcie zębem jadowym nastąpiło w ogon, a jaszczurka jest w stanie szybko go odrzucić, to przeżyje atak węża. Okazało się, ze na wyspach gdzie nie występują żmije jaszczurki utraciły lub tracą zdolność autotomii, natomiast tam gdzie węże te występują, ogon może być odrzucony w kilka sekund. Naukowcy twierdzą że chociaż prowadzili badania na wyspach Morza egejskiego, to wyniki ich badań odnoszą się do innych części świata.

Źródło:Ekologia.pl